Müşriklərin Allaha şərik qoşduqları, tanrı bildikləri şeylərin heç bir tanrılıq xüsusiyyətləri yoxdur. Bunların insana nə xeyir, nə də zərər verə bilməyəcəklərini («Yunus» surəsi, 18), heç bir şey etməyə və yaratmağa güclərinin çatmadığını («Yunus» surəsi, 34; «Əraf» surəsi, 191), nə özlərinə, nə də başqalarına kömək edə bilməyəcəklərini («Əraf» surəsi, 192), doğru yola yönəldə bilməyəcəklərini («Yunus» surəsi, 35) Allah ayələrində bildirmişdir. Vəziyyət bu qədər bəlli olduğu halda müşriklərin belə aciz varlıqları tanrı seçmələrinin, bütləşdirmələrinin səbəbi, həqiqətdə Allahın Özünə aid olan bəzi xüsusiyyətlərin bu varlıqların üzərində təzahür etməsidir.
Məsələn, bir insanın sahib olduğu güc, əzəmət, iqtidar, sərvət, cah-cəlal kimi özəlliklərin hamısı əslində Allaha aiddir. Allah özündə sonsuz olan bu xüsusiyyətlərin yalnız bir qismini imtahan olaraq bu dünyada insanda müəyyən dərəcə təcəssüm etdirmişdir. Bu xüsusiyyətləri o insanın özünə aid zənn edərək ondan qorxmaq, onun Allaha qarşı gələn əmrlərinə inanmaq, bir sözlə, onu Allaha şərik qoşmaq həmin yanlış zənnə uymaqdan irəli gəlir.
O insan nə bir tanrıdır, nə də hər hansı bir şeyə güc yetirə bilər. Onu tanrılaşdırıb inananlar isə yalnız zənn və gümanla öz xəyallarında qurduqları saxta tanrıya tapınırlar. Quranda bu mövzu belə açıqlanır:
«Bilin ki, göylərdə və yerdə kim (nə) varsa, hamısı Allahındır. Allahdan başqasına tapınanlar həqiqətdə Allaha qoşduqları şəriklərə tabe olmazlar. Onlar ancaq zənnə uyar və yalandan başqa bir şey deməzlər» («Yunus» surəsi, 66).
Allahdan başqasını tanrı seçən bir insan ən böyük peşmanlığı axirətdə şirk qoşduqlarının həqiqətdə heç bir keyfiyyətə malik olmadığını anladığı zaman yaşayacaqdır. Dünya həyatında Allahdan üstün tutub Ona ortaq qoşduğu şeylər yeganə qüdrət, izzət və şərəf sahibi olan, yeganə dost seçilməsi lazım gələn Allaha düşmən olmasına və sonsuz əzab çəkməsinə səbəb olacaqdır. Şirk qoşduqları da orada ondan uzaqlaşacaq, özlərini inkar edib tanımayacaqlar. Allah ayələrində belə buyurur:
«O gün onların hamısını yığacaq, sonra müşrikləri: «Siz də, Allaha qoşduğunuz şərikləriniz də yerinizdə durun!» – deyəcək və onları ayıracağıq. Şərikləri dilə gəlib deyəcəklər: «Siz bizə ibadət etmirdiniz». Sizinlə bizə aramızda təkcə Allahın şahid olması yetər. Biz sizin bizə ibadət etməyinizdən xəbərsiz idik!» Orada hər kəs əvvəlcə gördüyü iş barəsində xəbər verəcək və həqiqi ixtiyar sahibi olan Allahın hüzuruna qaytarılacaqdır. Uydurub düzəltdikləri bütlər isə onlardan qeyb olacaqlar» («Yunus» surəsi, 28-30).
«Sonra da onlara belə deyiləcəkdir: «Haradadır şərik qoşub ibadət etdikləriniz – Allahdan qeyri?!» Deyəcəklər: «Onlar bizdən qeyb oldular. Xeyr, biz əslində öncə heç nəyə ibadət etmirdik!» Allah kafirləri belə azdırar!» («Mumin» surəsi, 73-74).
Müşriklərin son vəziyyətləri isə Quranda belə bildirilir:
«Onlar əzabımızı gördükdə dedilər: «Biz yalnız Allaha iman gətirdik, qoşduğumuz şərikləri isə inkar etdik!» Amma əzabımızı gördükləri zaman iman gətirmələri – Allahın Öz bəndələri barəsində öncə olub keçmiş adətinə müvafiq olaraq – heç bir fayda vermədi. Kafirlər elə oradaca ziyana uğradılar» («Mumin» surəsi, 84-85).
dusunek.com 