xüsusiyyət

Qətiyyət

fayuu MƏNƏVİYYAT ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Mö­mi­nin ən mühüm xü­su­siy­yət­lə­rin­dən bi­ri də son də­rə­cə qətiyyətli ol­ma­sı­dır. O, heç za­man şövq və hə­yə­ca­nı­nı itir­məz. Onun məq­sə­di yal­nız Al­la­hın ra­zı­lı­ğı­nı qa­zan­maq­dır. Bu­na gö­rə heç bir çə­tin­lik onu yo­lun­dan dön­də­rə bil­məz. İn­san­la­rın onun haq­qın­da nə dü­şün­dük­lə­ri də önəm­li de­yil­dir. Ye­ga­nə is­tə­yi Al­la­hın rıza­sı­dır; bü­tün hə­ya­tını bu hə­də­fə gö­rə plan­daş­dı­rı­r.

Allah mö­min­lə­rin qətiyyətli olmalarını müx­tə­lif formalarda sı­naq­dan ke­çi­rir. Mə­sə­lən, Al­lah mö­min­lə­rə bir müd­dət sı­xın­tı ve­rə bi­lər; on­la­rı tər­bi­yə et­mək üçün çə­tin­lik ve­rə bi­lər. Qu­ran­da bu və­ziy­yət be­lə açıq­la­nır:

«Əl­bət­tə, Biz si­zi bir az qor­xu, bir az ac­lıq, bir az da mal, can və məh­sul qıt­lı­ğı ilə im­ta­han edə­rik. Səbir edən şəxs­lə­rə müj­də ver!» («Bə­qə­rə» su­rə­si, 155).

Qə­ti dü­şün­cə­yə sa­hib olan mö­min, ayə­də bil­di­ril­di­yi ki­mi, ona qar­şı gə­lən bü­tün çə­tin­lik­lə­rə səbr edər. Qu­ran­da mö­min­lə­rin bu dav­ra­nı­şı be­lə bil­di­ril­miş­dir:

Oxumağa davam et →

Sədaqət və İtaət

fayuu MƏNƏVİYYAT ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Qu­ran­da in­san xa­rak­ter­lə­ri müx­tə­lif şə­kil­lər­də təfsilatı ilə ve­ril­miş­dir. Həmçinin, mö­min­lə­rin əxla­qı­nın son də­rə­cə müfəssəl tə­ri­fi ve­ri­lir. Al­la­hın ru­hu­nu gəz­di­rən, Ona ina­nan və yal­nız Ona ita­ət edən mö­min­lə­rin Qu­ran­da sadalanan bü­tün xü­su­siy­yət­lə­ri yük­sək əx­laqa və xa­rak­terə əsaslanır.

İn­kar­çı­la­rın və mö­min­lə­rin tə­rif­lə­ri­nə nə­zər sa­lan­da, hər iki tə­rə­fin bir-bi­ri­nə ta­ma­mi­lə zidd xü­su­siy­yət­lə­rə ma­lik ol­duqlarını gö­rü­rük. Mə­sə­lən, mö­min­lər sə­mi­mi və eti­bar­lı­, in­kar­çı­lar isə sə­mi­miy­yət­siz və mənfəətçi­dir­lər. Mö­min­lər tə­va­zö­kar, cə­sur, fə­da­kar, in­kar­çı­lar isə özün­dən­ra­zı, qor­xaq və xud­bin­dir­lər.

Mö­min­lər və in­kar­çı­lar ara­sın­da­kı bu bö­yük fərq­lər­dən bi­ri də sə­da­qət anlayışında ortaya çıxır. İn­kar­çı­lar əs­la hə­qi­qi sə­da­qə­tə ma­lik ola bil­məz­lər. On­lar yal­nız öz mə­na­fe­lə­ri­ni güd­dük­lə­ri üçün sev­dik­lə­ri­ni söy­lə­dik­lə­ri in­san­la­rı (dost­la­rı­nı, ya­xın­la­rı­nı) bu mən­fə­ət­lə­ri­nin xət­ri­nə çox asan­lıq­la al­da­da bi­lər­lər. Doğru ol­du­ğu­nu bil­dik­lə­ri yol­dan asan­lıq­la ge­ri dö­nər­lər.

Hal­bu­ki mö­min­lər ta­ma­mi­lə fərq­li­dir­lər. On­la­rın me­ya­rı öz mə­na­fe­lə­ri de­yil, Al­lah ri­za­sı­dır. Bü­tün dav­ra­nış­la­rı­nı Al­la­hın is­tə­di­yi şə­kil­də hə­ya­ta ke­çi­rər­lər. Bu sə­bəb­dən də sev­dik­lə­ri­ni (yə­ni baş­qa mö­min­lə­ri) Oxumağa davam et →

Din Elmə və Düşünməyə Təkan Verir

fayuu ELM NƏ DEYİR? ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

İslam dini ağıl və vicdan dinidir. İnsan ağlı ilə Allahın bildirdiyi həqiqətləri görür və vicdanından istifadə edərək gördüklərindən nəticə çıxarır. Məsələn, ağıl və vicdan sahibi olan bir insan heç bir məlumatı olmasa da, məhdud biliyə malik olmasına baxmayaraq, kainatdakı hər hansı bir varlığın xüsusiyyətlərini nəzərdən keçirərək onu üstün bir Ağıl, Elm və Güc sahibinin yaratdığını anlayar. Dünyada həyatın meydana gəlməsi üçün vacib olan minlərlə şərtdən bir neçəsini görməsi də Yer kürəsinin insanların yaşaya bilməsi üçün xüsusi yaradılmış planet olduğunu başa düşməsinə kifayət edər. Ağıl və vicdan sahibi olan bu insan dünyanın təsadüfən əmələ gəldiyi iddiasının məntiqsiz olduğunu asanlıqla anlayar. Qısaca desək, ağıl və vicdanından istifadə edərək düşünən hər insan Allahın varlığının dəlillərini aşkar şəkildə görə bilər. Allah bu insanlar haqqında bir ayədə belə xəbər verir:

«O kəslər ki, ayaq üstə olanda da, oturanda da, uzananda da Allahı xatırlar, göylərin və yerin yaradılması haqqında düşünərlər: “Ey Rəbbimiz! Sən bunları boş yerə yaratmamısan! Sən pak və müqəddəssən! Bizi cəhənnəm odunun əzabından qoru!” («Ali-Imran» surəsi, 191).

Bu səbəbdən Oxumağa davam et →

Ləzzət və Gözəlliyin Mənbəyi: Molekullar

fayuu ELM NƏ DEYİR? ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Bir çox maddə eyni atomlardan təşkil olunmasına baxmayaraq fərqli görünür və fərqli xüsusiyyətləri daşıyır. Sizin fikrinizcə, ətrafınızda gördüyünüz cisimləri bir-birindən fərqli edən şey nədir? Rənglərini, formalarını, qoxularını, dadlarını bir-birindən fərqləndirən, yumşaq və ya bərk edən nədir? Bütün bunların səbəbi məhz atomların molekulları əmələ gətirmək üçün öz aralarında qurduqları fərqli kimyəvi əlaqələrdir.

Maddəni təşkil edən ilk pillə olan atomlardan sonra ikinci pillə molekullardır. Molekullar maddənin kimyəvi xüsusiyyətlərini müəyyən edən ən kiçik vahidlərdir. Bu kiçik formalar iki və ya daha çox atomdan, bəziləri də minlərlə atom qrupundan ibarət olur. Molekulların müxtəlif formalarda birləşmələri nəticəsində də Oxumağa davam et →

Mikrodünyanın Canlıları: Planktonlar

fayuu ELM NƏ DEYİR? ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Planktonlar dəniz altındakı həyat zəncirinin ən mühüm, ən vacib halqalarından biridir. Bu canlıların ölçüsü bir neçə mikrometrədən çox deyil. Bir mikrometrin bir  metrin milyonda biri olduğu nəzərə alındıqda, bu canlıların gözlə görünməyəcək qədər kiçik olduğu başa düşülür. Bəs gözlə görülməyəcək qədər kiçik olan bu canlıları bu qədər əhəmiyyətli, hətta həyatın davamlılığı üçün lazımlı edən hansı xüsusiyyətdir?

Dəniz altındakı bir çox canlının əsas qidası bitki və heyvan əsaslı olmaqla iki qrupa ayrılan planktonlardır. Bu səbəbdən planktonların azalması balinalardan kiçik dəniz canlılarına qədər bir çox canlı üçün təhlükə yaradır. Bu mikroskopik canlıların əhəmiyyəti sadəcə bununla məhdudlaşmır. Xüsusilə bitki əsaslı planktonlar dünyadakı müxtəlif müvazinətlərin təmin edilməsində mühüm faktordur.

Oxumağa davam et →